Kütahya'da Tarihi Keşif: 4 Bin Yıllık Nohut ve 8 Bin 600 Yıllık Ekmek Kalıntıları Gün Yüzüne Çıkarıldı
Kütahya'nın Tavşanlı ilçesinde yürütülen arkeolojik kazılarda, Anadolu'nun binlerce yıllık tarım geleneğini gözler önüne seren çok önemli bulgulara ulaşıldı. Tunç Çağı'na ait 4 bin yıllık nohut kalıntıları ile Konya, Eskişehir ve Karaman'daki kazılarda ortaya çıkarılan 8 bin 600 yıla kadar uzanan ekmek örnekleri, Anadolu'nun üretim kültürünün ne kadar köklü olduğunu bir kez daha kanıtladı.
Tavşanlı Höyük'te 4 Bin Yıllık Nohut Kalıntıları Ortaya Çıktı
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın desteğiyle Tavşanlı Höyük'te 2025 kazı sezonu boyunca yapılan çalışmalarda, leblebinin ham maddesi olan nohut tanelerine ulaşıldı. Mikroskobik incelemeler sonucunda bu kalıntıların, Anadolu'nun erken dönem tarımsal faaliyetlerine ait olduğu belirlendi. Nohutların yanında buğday taneleri, pişmiş toprak kaplar ve gümüş bir saç halkası da bulundu.
Ekip üyesi arkeobotanik uzmanı Dr. Doğa Karakaya tarafından yapılan analizler, bu buluntuların Tunç Çağı'nın ortalarına tarihlendiğini gösteriyor. Bu dönem, Anadolu'nun tarım ve yerleşik hayatta önemli dönüşümler yaşadığı bir evre olarak biliniyor. Ayrıca, aynı bölgede 2022 yılında bulunan 4 bin 200 yıllık fındık kalıntılarının, bölgede doğal olarak yetişen çalı fındığı türüne ait olduğu tespit edilmişti.
Ekmek Kalıntıları Tarım ve Sofra Kültürüne Işık Tutuyor
Tavşanlı Höyük'teki bulgular, Anadolu'daki diğer arkeolojik alanlarda yapılan keşiflerle birleşince tarımsal üretimin nasıl sofralara taşındığını gösteriyor. Konya Çatalhöyük'te tespit edilen 8 bin 600 yıllık mayalanmış ekmek örneği, Anadolu'nun bilinen en eski ekmeklerinden biri olarak kayıtlara geçti.
Eskişehir Küllüoba Höyüğü'nde bulunan 5 bin yıllık ekmek kalıntıları ise dikkat çekici bir ritüeli gözler önüne serdi. Yapılan analizlerde ekmeğin gernik buğdayı ve mercimek kullanılarak hazırlandığı, yaklaşık 140 derecede pişirildiği ve bir kısmının bereket töreni kapsamında yakılıp evin arka odasına gömüldüğü belirlendi. Karaman Topraktepe Antik Kenti'nde ise yaklaşık 1300 yıl öncesine tarihlenen bezemeli arpa ekmekleri bulundu.
Anadolu'nun Tarım Geleneği Binlerce Yıl Öncesine Uzaniyor
Bu buluntular, Anadolu'nun yalnızca bir yerleşim merkezi değil, aynı zamanda çok köklü bir tarım geleneğine sahip olduğunu da ortaya koyuyor. Bölge, binlerce yıl önce hem tahıl üretimi hem de baklagil tarımı açısından önemli bir merkezdi. Bu üretimin sadece günlük beslenmede değil, aynı zamanda inanç ritüellerinde de önemli bir yere sahip olduğu anlaşılıyor.
Arkeologlara göre, hem nohut hem de ekmek kalıntıları, erken Anadolu toplumlarının üretim, tüketim ve kültürel pratiklerinin iç içe geçtiğini gösteriyor. Tarımsal ürünlerin sadece gıda değil, aynı zamanda toplumsal ve dini törenlerin bir parçası olarak da kullanıldığı anlaşılıyor.
Bakan Ersoy: 'Anadolu, Binlerce Yıl Önce de Bereketin Merkeziydi'
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, yapılan keşiflere ilişkin değerlendirmesinde, bu bulguların Anadolu'nun tarihsel zenginliğini yeniden hatırlattığını belirtti. Ersoy, 'Ortaya çıkarılan bu kalıntılar, Anadolu'nun üretim geleneğini, inanç sistemlerini ve sofra kültürünü bütünlüklü şekilde yansıtıyor. Bugün gastronomi alanında dünyada adından söz ettiren Türkiye, binlerce yıl önce de bereketin ve kültürel çeşitliliğin merkeziydi. Biz de bu mirası korumaya ve geçmişin izlerini bilimsel yöntemlerle aydınlatmaya devam ediyoruz.' ifadelerini kullandı.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım