Fındık Altınla Yarışıyor: Kilosu 2 Bin TL'yi Aştı

Don Felaketi ve Düşen Rekolte Etkili Oldu

Türkiye dünya fındık ihracatının yaklaşık yüzde 70'ini karşılıyor. Ancak 2024 baharında Karadeniz Bölgesi'nde yaşanan ani sıcaklık düşüşleri ve şiddetli don, üretimi olumsuz etkiledi. Tarım ve Orman Bakanlığı ile TÜİK'in açıkladığı verilere göre bu yılki fındık rekoltesi 520 bin ton civarında. Ancak sahadaki üreticiler, bu rakamın gerçeği yansıtmadığını ve üretimin 450 bin tonun bile altına düştüğünü belirtiyor. Bu durum, piyasada ciddi bir arz sıkıntısı oluşturdu. Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği yetkilileri, özellikle Giresun, Ordu ve Trabzon çevresinde randımanın düşük olduğunu vurguluyor.

Kuruyemişçilerde Fındığın Kilosu 2 Bin TL'yi Geçti

Geçen yıl 800 TL'den satılan kavrulmuş iç fındığın fiyatı, bu yıl önce 1500 TL'ye, ardından ekim ayında 2 bin TL seviyesine yükseldi. Bazı kuruyemişçilerde çifte kavrulmuş iç fındığın kilosu 2 bin 500 TL'ye kadar çıkarken, standart iç fındık 1500-2000 TL arasında değişiyor. Toptan satış yapan işletmeler bile stok bulmakta zorlanıyor. Fiyat artışları özellikle büyük şehirlerdeki perakende noktalarında daha belirgin hale geldi. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirlerde kavrulmuş fındık raflarda lüks bir ürün olarak yer almaya başladı.

Üreticiye Göre Fındığın Gerçek Maliyeti 800 TL

Fındığın bu kadar yüksek fiyatlara ulaşması üreticiler arasında tartışma yarattı. Giresun ve Ordu çevresindeki üreticiler, sosyal medya üzerinden yaptıkları paylaşımlarda kabuklu fındığın kilosunun 320 TL civarında olduğunu, yüzde 50 randımanla ortalama 2 kilogram kabuklu fındıktan 1 kilogram iç fındık elde edildiğini ifade ediyor. Bu hesaplamaya göre 1 kilo iç fındığın maliyeti, kavurma ve paketleme masrafları dahil 800 TL civarında. Üreticiler, 2 bin TL'lik perakende satış fiyatının maliyetin çok üzerinde olduğunu belirterek, piyasada gereksiz bir fiyat şişmesi yaşandığını savunuyor.

Randıman Düşüklüğü Fiyatları Yükseltti

Bu yılki fındık sezonunda 'kokarca' olarak bilinen zararlının da verimliliği düşürdüğü bildirildi. Zararlı nedeniyle fındığın iç randımanı azaldı; dolayısıyla iç fındık elde etme oranı geçmiş yıllara göre geriledi. Üreticiler, yüksek randımanlı fındığın az olması nedeniyle iç fındık fiyatlarının yükselmesini normal karşılıyor, ancak mevcut seviyelerin yine de aşırı olduğunu düşünüyor. Fındıkta 750-950 TL bandının hem üretici hem de tüketici için makul bir seviye olduğu belirtiliyor.

Fındık, Yeniden 'Altın Değerinde' Ürün Oldu

Fındığın kilosu artık neredeyse altın fiyatlarına yaklaşmış durumda. Türkiye'nin en önemli tarımsal ihracat ürünlerinden biri olan fındıkta arzın azalması, ihracat hedeflerini de zora soktu. Uzmanlar, Karadeniz'de yaşanan iklim değişiklikleri ve üretim maliyetlerindeki artışın uzun vadede fındık fiyatlarını kalıcı şekilde yüksek tutabileceğini ifade ediyor. Her yıl dünya pazarlarında milyarlarca dolarlık gelir sağlayan Türk fındığı, bu sezon üreticisi kadar tüketicisini de yakından etkileyen bir ekonomik göstergeye dönüştü.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım