Evinizde Varsa Sakın Çöpe Atmayın: İçinden 24 Ayar Altın Çıkıyor!

Elektrikte ve altında yaşanan rekor yükselişlerin ardından gözler, pek çok kişinin farkında olmadan elindeki eski elektronik eşyalarda bıraktığı 'gizli servet'e çevrildi. Uzmanlar uyarıyor: Bozuk telefonlar, eski bilgisayarlar ve atıl durumdaki televizyonlar, yüzeyinde ince altın kaplamalar barındırabiliyor; bu parçalar hurdacılar için küçük ama değerli madencilik alanları oluşturuyor. Ancak profesyonel olmayan yöntemlerle bu değerleri çıkarmaya çalışmanın ciddi sağlık, çevre ve hukuki riskler doğurduğu konusunda da uyarılar yapılıyor.

Evdeki Elektronikler Gizli Altın Deposu Olabilir

Günlük yaşantımızda önemsiz görülen pek çok cihazın içinde, elektriksel temas noktalarını korumak amacıyla ince altın kaplamalar kullanılır. Anakarttaki pinler, işlemci soketleri, eski tip telefon ve bilgisayar bağlantı uçları gibi bileşenler, mikro gramlarla ifade edilen altın miktarları taşısa da bir araya geldiklerinde önem kazanır. Hurdacılık faaliyetleriyle uğraşanlar ve elektronik tamircileri, yıllardır bu gerçeğin farkında; birçok tüketici ise elindeki işlevsiz cihazları doğrudan çöp kutusuna verirken büyük bir değeri yok saymış oluyor.

Hurdacılar ve Tamirciler Uyarıyor: Değer Çöpe Gidiyor

Eskişehir'de uzun yıllardır cep telefonu tamirciliği yapan ve elektronik hurdacılığıyla ilgilenen sektörden isimler, evlerde biriken e-atığın ekonomik potansiyelinin altını çiziyor. Bu alanda çalışanlar, özellikle eski nesil tuşlu cep telefonları, masaüstü bilgisayar anakartları ve profesyonel ses-görüntü ekipmanlarının hurdacı pazarında yoğun talep gördüğünü belirtiyor. Hurdacıların gözünde, yüzeyindeki sarımsı kaplamalar basit bir alaşım değil; elektronik iletişim için tasarlanmış ince, değerli kaplamalar olarak kabul ediliyor.

Altın Ayrıştırma İşlemi Tehlikeli ve Profesyonel Müdahale Gerektiriyor

Elektronik hurdadan metal geri kazanımı yapan atölyelerde spesifik kimyasal ve fiziksel işlemler kullanılarak değerli metaller ayrıştırılabiliyor. Ancak bu tür işlemler tıbbi tehlike, çevre kirliliği ve ciddi sağlık riskleri barındırdığı için amatörce denenmemeli. Ev ortamında yapılmaya çalışılan çözümler zehirli gazlar, tehlikeli atıklar ve geri dönüşümü imknsız kılan kalıntılar üretebilir; bunun hem bireysel hem de toplumsal maliyeti ağır olur. Bu nedenle uzmanlar, elektronik atıkların ilgili yönetmelikler doğrultusunda yetkili kuruluşlara teslim edilmesini tavsiye ediyor.

Ne Yapılmalı? Güvenli ve Yasal Yolları Tercih Edin

Evde kullanmadığınız elektronik eşyaları değerlendirmenin en güvenli yolu, yetkili e-atık toplama merkezlerine veya lisanslı geri dönüşüm firmalarına teslim etmektir. Bu kanallar, hem kıymetli metallerin çevreye zarar vermeden geri kazanılmasını sağlar hem de cihazların içinde yer alan kişisel verilerin güvenli bir şekilde silinmesine yardımcı olur. Ayrıca bazı tamir-atölyeleri ve ikinci el alım satım noktaları, kullanılmaz durumda bile çalışan parçaları ve kartları alarak tüketicilere nakit destek sağlayabiliyor. Hurdacılara veya tanımadığınız alıcılara kontrolsüz satış yapmadan önce, eşyaların değerlendirilmesi ve yetkili merkezlerin tercih edilmesi hem ekonomik hem de hukuki açıdan daha doğru bir adım olacaktır.

Çevre ve Sağlık Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler

Elektronik cihazlar bazen sadece altın değil, cıva, kurşun ve diğer ağır metaller de içerir. Kontrolsüz söküm ve kimyasal işlemler, bu maddelerin çevreye karışmasına ve su kaynaklarının kirlenmesine yol açabilir. Aynı zamanda işçi sağlığı açısından da solunum yolu ve cilt teması yoluyla ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle e-atık yönetimi, sadece ekonomik fırsat olarak değil; çevresel sorumluluk ve halk sağlığı perspektifiyle de ele alınmalıdır.

Türkiye'de e-atık toplama ağları, belediye hizmetleri ve lisanslı geri dönüşüm firmaları aracılığıyla kullanılmayan elektroniklerin toplanmasını teşvik ediyor. Bu ağlar hem değerli metallerin güvenli şekilde geri kazanılmasını sağlıyor hem de atıkların kontrollü bertaraf edilmesine imkan veriyor. Evdeki eski telefon, bilgisayar veya televizyonunuzu atarken bir daha düşünün; içinde küçük bir servet olabilir, ama onu güvenle ve yasalar çerçevesinde değerlendirmek en akıllıca yol olacaktır.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım