Diş Sağlığını Tehdit Eden Gizli Tehlike: Şeker Değil, Sofradaki Diğer Gıdalar da Sorumlu Olabilir
Yıllardır diş çürüklerinin başlıca nedeni olarak şekerli yiyecekler gösteriliyor. Ancak son bilimsel araştırmalar, diş ve diş eti sağlığını etkileyen tek faktörün şeker olmadığını ortaya koyuyor.
Araştırma: Akdeniz Diyeti Diş Etlerini Güçlendiriyor
King's College London bünyesinde yapılan çalışmada, İngiltere genelinde yaklaşık 200 yetişkinin beslenme alışkanlıkları analiz edildi. Katılımcıların diyetleri detaylı anketlerle incelendi ve Akdeniz Diyeti Endeksi üzerinden puanlandı. Ardından diş eti sağlığı, periodontal hastalıkların klinik göstergeleri kullanılarak değerlendirildi.
Sonuçlar dikkat çekiciydi: Akdeniz diyetine daha yakın beslenen bireylerde diş eti iltihabı oranı belirgin şekilde düşük çıktı. Özellikle bitki bazlı gıdalar ve sağlıklı yağların, diş etleri üzerinde koruyucu bir etki yarattığı görüldü. Buna karşılık, kırmızı ve işlenmiş et tüketimi arttıkça diş eti hastalıklarının da yükseldiği saptandı.
Araştırmacılar, genetik yatkınlık ve ağız hijyeni gibi faktörlerin de önemli olduğunu vurgulasa da, beslenmenin diş sağlığı üzerindeki etkisinin sanılandan çok daha büyük olduğunu belirtiyor.
Diş Dostu Besinler: Doğadan Gelen Koruma
Uzmanlara göre diş fırçası kadar, tabağımıza koyduğumuz yiyecekler de sağlıklı bir gülüşün anahtarı. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, diş eti sağlığı için önemli mineraller içeriyor. Ispanak, roka ve kara lahana gibi sebzeler, kalsiyum ve folik asit açısından zengin oldukları için diş etlerini güçlendiriyor.
Baklagiller, yüksek lif ve bitkisel protein içeriğiyle diş çevresindeki dokuların iltihaplanma riskini azaltıyor. Zeytinyağı, güçlü antioksidan özellikleriyle ağız içinde iltihap karşıtı bir etki yaratıyor. Balık –özellikle somon ve sardalya– omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olduğu için diş etlerinin esnekliğini artırıyor.
Kuruyemişler ise magnezyum ve fosfor açısından zengin olup, diş minesini koruyucu bir kalkan görevi görüyor. Süt ve yoğurt gibi kalsiyum kaynakları, diş minesini güçlendirirken probiyotik içerikleriyle ağız florasını dengeleyerek zararlı bakterilerin çoğalmasını engelliyor.
Fazla Kırmızı Et Diş Eti İltihabını Tetikleyebilir
Araştırma, yalnızca şekerin değil, fazla kırmızı et tüketiminin de diş eti sağlığını olumsuz etkileyebileceğini ortaya koydu. Özellikle işlenmiş et ürünleri (salam, sosis, pastırma gibi) ağız içinde asidik bir ortam oluşturarak diş eti dokusuna zarar veriyor.
Diş eti iltihabı –tıp literatüründe 'periodontal hastalık' olarak bilinen– durumun ilk evresi. Zamanında tedavi edilmezse, bu iltihap diş köklerine kadar ilerleyerek geri dönüşü olmayan diş kayıplarına neden olabiliyor. Dahası, diş eti hastalıklarının sadece ağızla sınırlı kalmadığı; kalp-damar hastalıkları ve kronik iltihaplı rahatsızlıklarla da bağlantılı olduğu tespit edilmiş durumda.
Uzmanlardan Sağlıklı Dişler İçin Beslenme Tavsiyeleri
Diş hekimleri ve beslenme uzmanları, sağlıklı bir ağız yapısının hem iyi bir ağız hijyeni hem de dengeli beslenme ile mümkün olduğunu belirtiyor. Uzmanlara göre tereyağı ve kremalı soslar yerine zeytinyağı kullanılmalı, haftada en az iki kez balık tüketimi ihmal edilmemeli. Ara öğünlerde kuruyemiş, havuç, elma ve taze sebzeler tercih edilmeli.
Kırmızı et tamamen bırakılmasa da, porsiyon kontrolü yapılmalı ve işlenmiş ürünlerden uzak durulmalı. Ayrıca günde en az iki kez diş fırçalamak, diş ipi kullanmak ve düzenli diş hekimi kontrolleri aksatılmamalı.
Bilim insanları, bu önerilere uyulduğunda yalnızca dişlerin değil, genel sağlığın da olumlu etkileneceğini vurguluyor. Çünkü sağlıklı diş etleri, yalnızca estetik bir gülümsemenin değil, sağlıklı bir bedenin de göstergesi olarak kabul ediliyor.
Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım