Çip ihtiyacını yerli ve milli olarak karşılma planı
Teknolojideki hızlı gelişim ve küresel gelişmeler, dünyada çip ihtiyacını giderek artırırken Türkiye de bu alanda orta ve uzun vadeli uygulamalarla telekomünikasyondan bilişime, savunmadan otomotive kadar ihtiyaçlarını yerli ve milli adımlarla karşılamayı hedefliyor.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 'Çip Endüstrisi ve Haberleşme Teknolojilerine Etkileri 2025' raporunu yayımladı. Rapora göre, çipler (yarı iletkenler) günümüzde dünyanın en stratejik sektörlerinden biri haline geldi. Teknolojik üstünlük için ülkeler ve şirketler bu alana büyük yatırımlar yapıyor.
Son dönemde savunma sanayisi, yapay zeka, artırılmış gerçeklik, nesnelerin interneti ve robotik gibi yüksek işlemci gücü gerektiren sektörlerdeki hızlı gelişmeler, çip talebini artırdı. Yarı iletken teknolojiler telekomünikasyon, bilişim, sağlık, savunma ve otomotiv gibi alanlarda ilerlemeleri yönlendirerek küresel dijital ekonominin merkezine yerleşti.
Türkiye'de de yüksek teknoloji alanında Ar-Ge faaliyetleri ve yatırımlar artıyor. Özellikle savunma sanayisi gelişimleri, yerli elektrikli otomobil üretimi (Togg), 4,5G ve 5G şebeke bileşenlerinin yerli üretimi ve otomotiv sektörü çip kullanımını artırıyor. Otomotiv sektörü, ülkenin önemli üretim ve ihracat kalemlerinden biri olup, bir otomobilde ortalama 1500-3000 arası çip bulunuyor. Elektrikli otomobillerin yaygınlaşmasıyla bu sayı daha da artacak. 2023'te yaklaşık 1,5 milyon adet üretim yapan otomotiv sektörünün ihtiyacının önemli kısmının yerli ve milli kaynaklarla karşılanması çip sektörüne teşvik sağlıyor.
Türkiye, coğrafi konumu ve çevresindeki savaşlar nedeniyle çip tedarikinde zorluklar yaşayabiliyor. Bu nedenle, kendi ihtiyacını karşılayacak ve küresel pazarda pay alabilecek çip tasarımı ve üretimi için orta ve uzun vadeli planlar yapılması gerekiyor. TÜBİTAK BİLGEM çatısı altında milli platformlar için güvenli çip tasarım ve üretim altyapısı kurulması stratejik önem taşıyor.
Milli çip tasarımlarının güvenli şekilde üretilmesi için üretim tesisleri kurulmalı, üniversiteler ile askeri ve sivil şirketlerin iş birliği artırılmalı. 12. Kalkınma Planı ve ilgili programlarda tanımlanan eylem adımları sıkı şekilde uygulanmalı, diğer ülkelerdeki teşvik mekanizmalarından yararlanılmalı. Ayrıca, çip tasarım ve üretiminde yetişmiş bilim insanı ve mühendislerin desteklenmesi, uzmanların ülkede kalması için uygun çalışma ortamları sağlanması önem taşıyor.