1408 Belediyeyi Kapsayan Raporda Çarpıcı Gerçek: Hayvan Barınakları Alarm Veriyor

1408 Belediyeyi Kapsayan Raporda Çarpıcı Gerçek: Hayvan Barınakları Alarm Veriyor

Türkiye'de sokak hayvanları tartışması, son dönemde yapılan yasal düzenlemeler ve artan şikyetlerle daha da gündeme geldi. Hayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM) ve Yaşamdan Yana Derneği, 1408 belediyeye bilgi edinme başvurusu yaparak hazırladıkları raporda barınakların kapasitesinden personel sayısına kadar birçok kritik veriyi ortaya koydu. Rapor, mevcut koşulların sokakta yaşayan milyonlarca hayvanın korunması için yetersiz olduğunu gözler önüne serdi.

Yeni Yasa ve Tartışmalar

Ağustos 2024'te Hayvanları Koruma Kanunu'nda yapılan değişiklik, sokak köpeklerinin sahiplenilene kadar barınaklarda tutulmasını öngörüyor. Ancak bu düzenleme kamuoyunda büyük tartışma yarattı. Karşı çıkanlar yasayı 'Katliam Yasası' olarak nitelendiriyor ve barınaklarda toplu ölümlerin artacağından endişe ediyor. Nitekim son aylarda Niğde, Gebze, Ankara'nın Mamak ve Altındağ ilçelerindeki barınaklarda hayvan ölümlerine dair iddialar kamuoyunda infial yaratmıştı.

Yasayı destekleyenler ise özellikle çocuklara saldırı haberlerini gerekçe göstererek, başıboş köpeklerin halk sağlığı ve güvenliği için tehdit oluşturduğunu savunuyor. TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Vahit Kirişçi, Türkiye'de yaklaşık 4 milyon sokak köpeği bulunduğunu, buna karşın barınak kapasitesinin sadece 105 bin olduğunu açıklamıştı.

Belediyelerin Yanıtları ve Ortaya Çıkan Veriler

CİMER üzerinden yapılan başvurulara 1408 belediyeden 1111'i yanıt verdi. Bunların 273'ü barınağa sahip olduğunu bildirirken, en az 26'sının ruhsatsız faaliyet yürüttüğü ortaya çıktı. 838 belediye ise barınağının olmadığını ya da konuya dair bilgi paylaşmak istemediğini belirtti.

Yanıtlardan derlenen verilere göre barınakların toplam kapasitesi 89 bin 451 hayvanla sınırlı. Kedi ve köpeklere ayrılan kapasite ayrıntılı paylaşıldığında ise köpekler için yalnızca 57 bin 293, toplamda ise 68 bin 610 hayvanlık yer olduğu ortaya çıktı. Bu rakam, Türkiye'deki milyonlarca sokak hayvanı düşünüldüğünde son derece yetersiz kalıyor.

Veteriner Sayısı ve Personel Eksikliği

Raporda dikkat çeken bir başka bulgu, veteriner hekim yetersizliği oldu. Yanıt veren belediyeler arasında veteriner sayısı toplamda 711 olarak kaydedildi. Ancak bu sayı sadece köpeklerle değil, diğer hayvanlarla da ilgilenen veterinerleri kapsıyor. Uzmanlar, 4 milyona yakın sokak köpeği düşünüldüğünde mevcut personelin çok yetersiz olduğunu vurguluyor.

Ayrıca 171 belediyenin sokak hayvanlarını zabıta veya temizlik işçileriyle topladığını bildirmesi, hayvan refahı açısından kaygı verici bir tabloyu ortaya çıkardı. Rapor, bu uygulamanın şiddet içeren yöntemlerle hayvanların toplanmasına neden olabileceği yönünde uyarılar içeriyor.

Kısırlaştırma Yerine Toplama Tartışması

HAKİM ve Yaşamdan Yana Derneği'nin raporunda, sorunun tek çözümünün 'kısırlaştır, aşılat, yerinde yaşat' yöntemi olduğu vurgulandı. 2004'te yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu'na rağmen belediyelerin kısırlaştırma faaliyetlerini yeterince yerine getirmemesi, sokak hayvanı sayısının artmasına neden oldu. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre 2004-2023 arasında yaklaşık 2,5 milyon hayvan kısırlaştırıldı, ancak kaçının köpek olduğu net olarak belirtilmedi.

Uzmanlar, sokaktaki hayvanların toplanarak barınaklara kapatılmasının pratikte mümkün olmadığını ve bu yaklaşımın ölümlerle sonuçlanabileceğini belirtiyor. Buna rağmen hükümet yetkilileri düzenlemeyi 'sahiplendirme, ardından kısırlaştırma ve rehabilitasyon' olarak savunuyor.

Şeffaflık Sorunu ve Denetim Eksikliği

Raporda, birçok belediyenin bilgi taleplerine yanıt vermediği, bazılarının ise 'otomatik yanıt' göndermekle yetindiği kaydedildi. Ayrıca barınağı olan 273 belediyeden yalnızca 54'ü barınak ziyaretleriyle ilgili bilgi paylaşırken, 8 belediyenin barınaklarını ziyaretçilere kapalı tuttuğu tespit edildi. Bu durum, denetim mekanizmasının yetersizliğini ve şeffaflık sorununu gözler önüne seriyor.

Kaynak: Zeki Ersin Yıldırım